Οι ΗΠΑ έχουν βυθιστεί στα χρέη. Και οι ανάγκες επιβάλλουν τώρα την εξυπηρέτηση των χρεών, ιδιωτικών και δημοσίων, ενώ οι φοβίες περί κατάρρευσης του ισχυρού ακόμη ευρώ παίρνουν αιχμηρές πολιτικές διαστάσεις. «Με την ισοτιμία ευρώ - δολαρίου στο 1,30, η ανάκαμψη στις υπερχρεωμένες οικονομίες της Ευρωζώνης είναι ανέφικτη. Για να ανακτήσουν την χαμένη ανταγωνιστικότητά τους οι οικονομίες της ευρωπαϊκής περιφέρειας χρειάζονται μια ισοτιμία ευρώ προς δολάριο ένα προς ένα, επισημαίνει ο «Dr Doom» Νουριέλ Ρουμπινί. Αν η Γερμανία ακολουθήσει πολιτική ενίσχυσης της εσωτερικής της ζήτησης και αν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ακολουθήσει μια πιο χαλαρή πολιτική, αν ενισχύσει τη ρευστότητα, και αν οδηγήσει σε μια ελαφρά υποτίμηση του ευρώ, τότε η ανάκαμψη για τις οικονομίες της περιφέρειας θα είναι ευκολότερη, υποστηρίζει ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος.
Η υποτίμηση του ευρώ στην ισοτιμία 1 ευρώ προς 1 δολάριο είναι ευπρόσδεκτη και αναγκαία, υποστηρίζει και η Γαλλία. Κάποτε, οι χώρες ήταν υπερήφανες για την ισχύ των νομισμάτων τους, την οποία ερμήνευαν ως σύμβολο οικονομικής και πολιτικής ισχύος. Οχι πια. Οι τραπεζίτες της Fed φοβούνται πως οι ΗΠΑ θα βιώσουν αποπληθωρισμό ιαπωνικού τύπου. Οι επενδυτές σε μετοχές και ομόλογα ευχαρίστως κινούνται στους ρυθμούς της Fed. Ωστόσο, οι αγορές συναλλάγματος, το παγκόσμιο αυτό καζίνο όπου το χρήμα ποτέ δεν κοιμάται, στέλνουν άλλο μήνυμα: ότι δεν αξίζει να κατέχεις δολάρια (παρά μόνο για να αγοράσεις ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου), εφόσον θα χάσουν την αξία τους στο μέλλον.
Ο λόγος που η Βρετανία δεν έχει μπει ακόμη στο στόχαστρο των κερδοσκόπων, είναι ότι η ισοτιμία της στερλίνας μπορεί να διαμορφώνεται ελεύθερα στις αγορές. Αυτό προσφέρει βαλβίδα ασφαλείας σε περίπτωση που ξένοι επενδυτές τρομάξουν από το εύρος του ελλείμματος. Αν και η ιστορική απόφαση του πρώην πρωθυπουργού, Γκόρντον Μπράουν, να κρατήσει τη χώρα μακριά από το ευρώ το 2003 δικαιώθηκε πλήρως, αυτό δεν σημαίνει ότι η κρίση θα σταματήσει στα παράλια της Μάγχης.
Πρώτο το δολάριο άρχισε να διολισθαίνει δραματικά το 2008 όταν έσκασαν τα διαβόητα subpime στεγαστικά δάνεια υψηλού ρίσκου της αγοράς κατοικίας και τα «τοξικά» ομόλογα των αμερικανικών τραπεζών, προκαλώντας παγκόσμια πιστωτική ασφυξία και διάλυση του τραπεζικού συστήματος στις ΗΠΑ, που βύθισε στην πτώχευση τη Lehman Brothers. Ακολούθησε το ευρώ όταν η χρηματοπιστωτική κρίση μεταλλάχθηκε σε θύελλα χρεών, προκαλώντας συνθήκες χρεοκοπίας των ασθενών οικονομιών της Ευρωζώνης.
Μόνο από την Κίνα ζητούν όλοι να ανατιμήσει το γουάν έναντι του δολαρίου. Γιατί τόση σπουδή υπέρ της υποτίμησης των νομισμάτων; Φαίνεται πως υπερισχύουν τα συμφέροντα των εξαγωγέων, καθώς οι εξαγωγές μπορούν να τονώσουν την ανάκαμψη.
Να επισημανθεί, ωστόσο, ότι τελευταία η διολίσθηση των νομισμάτων δεν επισύρει την παραδοσιακή τιμωρία, την αύξηση του πληθωρισμού, όπως συνέβαινε τη δεκαετία του 1970. Οντως, δύσκολα μπορεί να φαντασθεί κανείς άνοδο του πληθωρισμού μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, δεδομένου ότι υπάρχει πλεόνασμα παραγωγής παγκοσμίως. Είναι αμφίβολο αν οι κυβερνήσεις θα καταφύγουν σε μια στρατηγική αύξησης του πληθωρισμού. Η εύκολη επιλογή της υποτίμησης θα έχει στο εξής υψηλότερο κόστος.
Αρκετά χρόνια πριν από το ξέσπασμα της κρίσης, οι οικονομολόγοι προειδοποιούσαν για τους κινδύνους των ανισορροπιών, όπως τα μεγάλα εμπορικά πλεονάσματα και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα εξαγωγικών χωρών, σαν της Κίνας, λόγου χάριν, και τα αντίστοιχα μεγάλα ελλείμματα των ΗΠΑ και άλλων. «Δεν μπορούμε να επιστρέψουμε στην εποχή, που η Κίνα ή η Γερμανία απλώς μας πουλούσαν τα πάντα, εμείς δανειζόμασταν μέσω πιστωτικών καρτών, αλλά δεν πουλούσαμε τίποτε σε αυτές», υπογραμμίζει πλέον και ο Αμερικανός πρόεδρος.
Ομως, η Κίνα κάθεται πάνω σε ωρολογιακή βόμβα, προειδοποιούν αρκετοί και εάν δεν βάλει νερό στο κρασί της, η Δύση θα επιβάλει μέτρα προστατευτισμού, αφήνοντάς την να προσπαθεί εν μέσω δεινής οικονομικής και πολιτικής κρίσης. Στο βιβλίο του «The Trouble with Markets», ο παλαίμαχος οικονομολόγος Ρότζερ Μπουτλ ισχυρίζεται ότι θα ήταν μεγάλη επιτυχία η εξισορρόπηση της παγκόσμιας οικονομίας, με μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών σε χώρες σαν τη Βρετανία και τις ΗΠΑ και συρρίκνωση του πλεονάσματος στην Κίνα.
