Μήπως θα πρέπει να φοβόμαστε τους νεκρούς που περπατούν ανάμεσά μας; Χρόνια μετά την κατάρρευση της φούσκας στο real estate και στο χρηματιστήριο της Ιαπωνίας, οι χρηματοοικονομικοί οργανισμοί της χώρας απλώς αρνούνται να διαγράψουν τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους.
Σε μεγάλο βαθμό, το έκανε το χρηματιστήριο για εκείνους, αν και συχνά είχε απαγορευτεί σε θεσμικούς επενδυτές η αγορά ιαπωνικών τραπεζικών μετοχών.
Οι τράπεζες αυτές είχαν χαρακτηριστεί από πολλούς ζόμπι. Τα ιδιαίτερα χαμηλά επιτόκια και η πρακτική διακράτησης των δανείων στη λογιστική τους αξία, αντί να υιοθετήσουν τις πολύ χαμηλότερες τιμές της αγοράς, τις έχουν κρατήσει σε κωματώδη κατάσταση. Στο τέλος χρειάστηκαν 550 δισ. δολ. δημοσίου χρήματος για κρατικοποιήσεις και αναδιαρθρώσεις κεφαλαίων ώστε αυτά τα πιστωτικά ιδρύματα να στηριχτούν την περίοδο 1998 - 2003.
Μήπως, όμως, υπάρχουν πλέον τράπεζες-ζόμπι και στο χρηματοοικονομικό σύστημα των δυτικών οικονομιών; Οι δυτικές κυβερνήσεις, έχοντας την ιαπωνική εμπειρία, εξασφάλισαν ότι τα πιστωτικά ιδρύματα των οικονομιών τους είχαν αρκετή κεφαλαιοποίηση πολύ πιο γρήγορα απ' όσο είχε αντιδράσει το Τόκιο. Οι τράπεζες... διασωληνώθηκαν για να επιζήσουν, αλλά αυτό μπορεί και να μην είναι αρκετό. Η μείωση της αξίας των τοποθετήσεων, που προκάλεσε πριν από τρία χρόνια τη χρηματοοικονομική κρίση, δεν έχει ανατραπεί.
Βεβαίως, τα μερίσματα που βασίστηκαν σε ακίνητη περιουσία (κατοικίας ή εμπορικής χρήσης) έχουν προσαρμοστεί σε μεγάλο βαθμό. Στις ΗΠΑ, όμως, το 32% των 13.400 δισ. δολ. των τραπεζικών τοποθετήσεων αφορά σε δάνεια με εγγυήσεις στην αγορά ακινήτων. Οι τίτλοι που στηρίζονται από ενυπόθηκα δάνεια αντιστοιχούν σε 1.252 δισ. δολ.
Κατά συνέπεια, πολλές τράπεζες που είναι ακόμη ζωντανές ίσως πεθάνουν ακαριαία εάν υπάρξει νέα πτωτική τάση στην αγορά κατοικιών. Τα ευρωπαϊκά πιστωτικά ιδρύματα επίσης διακρατούν δισεκατομμύρια δολάρια σε κρατικά δάνεια αμφιβόλου ποιότητος. Και όπως στην Ιαπωνία, οι δυτικές τράπεζες επίσης στηρίζονται από τα σχεδόν μηδενικά επιτόκια.
Ενδεχόμενη απότομη άνοδος των επιτοκίων, όμως, ίσως επιφέρει θανάσιμα τραύματα στα έσοδα και στα κέρδη των πιστωτικών ιδρυμάτων, ειδικά εάν πυροδοτηθεί παράλληλα ύφεση της οικονομίας.
Φοβάστε λοιπόν τα ζόμπι; Καλύτερα να ελπίζετε πως ο πληθωρισμός θα παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα και οι τιμές των ακινήτων θα συνεχίσουν να κινούνται ανοδικά.
