"Καλημέρα, κ. Scrooge", είπα ευγενικά. "Έχω έρθει να σας πάρω συνέντευξη για το νέο σας best seller, το Scroogenomics - or How to Do Well out of Doing Good" (Scroogenomics ή πώς να τα καταφέρετε κάνοντας το καλό).
Έμαθα, πάνω από όλα, να δείχνω φιλάνθρωπος. Η ικανότητα αυτή, σε συνδυασμό με την επιχειρηματική μου διορατικότητα, βοήθησε στο να μετατρέψω τη Marley & Scrooge σε μία διεθνή επιχείρηση. Ευτυχώς, αυτή η φιλανθρωπία έχει γίνει λιγότερο οδυνηρή, καθώς οι δωρεές απαλλάσσονται πλέον από την εφορία. Δεν υπάρχει τίποτα πιο ευχάριστο για έναν φιλάργυρο από την κρατικά επιδοτούμενη φιλανθρωπία".
Εξεπλάγην από την ειλικρίνειά του. Θα πρέπει να ήπιε κάτι παραπάνω νωρίτερα στο πάρτι της παρουσίασης του βιβλίου. Μετά την αυστηρή εγκράτεια που περιέγραψε ο Ντίκενς, ακόμη και ένα ποτηράκι θα μπορούσε να προκαλέσει μεγάλη ζημιά.
"Αυτό που μου έκανε εντύπωση στο βιβλίο", συνέχισα, "είναι πως δεν αφορά μόνο στον πολύτιμο ρόλο της φήμης που αποκτήσατε για τη φιλανθρωπία ως προς την επιχειρηματική σας επιτυχία. Έχετε επίσης ισχυρές απόψεις για το πώς θα πρέπει να λειτουργεί η κυβέρνηση. Στηρίζετε σθεναρά τις περικοπές που αποφάσισε η κυβέρνηση συνασπισμού στη Βρετανία. Μήπως, όμως, η θέση αυτή έρχεται σε αντίθεση με το φιλανθρωπικό προφίλ σας;".
"Ή, ακόμη χειρότερα, εάν το κράτος φροντίζει εκείνους τόσο τους άξιους όσο και τους ανάξιους. Ένα πράγμα που κατάλαβε καλά ο Ντίκενς είναι πως όσοι δέχτηκαν τη φιλανθρωπία μου το άξιζαν πραγματικά. Η αγαπημένη μου δωρεά είναι χριστουγεννιάτικες γαλοπούλες γι' αυτούς που το αξίζουν. Νομίζετε πως θα δίναμε γαλοπούλες στον καθέναν; Σε καμία περίπτωση. Επιλέγουμε προσεκτικά".
"Άρα, υποστηρίζετε επίσης την κρατική μεταρρύθμιση του συστήματος πρόνοιας, βάσει της οποίας οι εργαζόμενοι πληρώνουν περισσότερο;".
"Φυσικά", απάντησε ο Scrooge και συμπλήρωσε: "Το να πληρώνουν οι εργαζόμενοι είναι το βασικό μου μότο. Το μόνο χειρότερο από έναν ανάξιο φτωχό είναι ο άνεργος φτωχός. Ουσιαστικά, είναι το ίδιο πράγμα. Αυτές είναι καλές βικτοριανές αξίες".
"Και τι γίνεται, όμως, με τους ανάξιους πλούσιους; Η Scrooge Bank διασώθηκε από κρατικά κεφάλαια και αμέσως μετά άρχισε και πάλι να πληρώνει bonus στη διοίκησή της και μερίσματα σε εσάς. Πώς δικαιολογείται αυτό το κοινωνικό κράτος; Δεν είναι και τόσο βικτοριανό, έτσι;".
"Όχι, πράγματι, και είναι ακόμη το καλύτερο. Από πολλές πλευρές, τα πράγματα έχουν πάρει την κατιούσα τα τελευταία 170 χρόνια. Αυτή, όμως, είναι μία εξαίρεση. Οι τράπεζες είναι πολύ σημαντικές για να αφεθούν στην πτώχευση. Οι πλούσιοι άνθρωποι κάνουν πραγματικά σπουδαία πράγματα, όπως το να δίνουν εργασία στους φτωχούς και να τους δίνουν και κάποια φιλανθρωπία.
Η κυβέρνηση και η Κεντρική Τράπεζα της Αγγλίας σωστά εγγυήθηκαν για τα χρέη μας και μας προσέφεραν φθηνό χρήμα. Ούτως ή άλλως, το λάθος ήταν της κεντρικής τράπεζας. Εκείνη ενθάρρυνε τον δανεισμό. Τι περίμεναν λοιπόν ότι θα κάνουν οι τράπεζες;".
"Σε γενικές γραμμές, νομίζετε ότι ο George Osborne κάνει καλή δουλειά στο υπουργείο Οικονομικών της Βρετανίας;".
"Φυσικά", απάντησε ο Eb. Scrooge. "Οι δικές του είναι οι καλύτερες βικτοριανές αξίες. Περικοπές στις δαπάνες για τους δημοσίους υπαλλήλους και τους φτωχούς και μεγαλύτερα περιθώρια κινήσεων για τις επιχειρηματικές πρωτοβουλίες και την ιδιωτική φιλανθρωπία".
"Εγώ προσωπικά επενδύω στον χρυσό. Ελπίζω ότι μπορούμε να πείσουμε το Κογκρέσο σε αυτές τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιστρέψουν στον κανόνα του χρυσού σε μία τιμή τουλάχιστον 20.000 δολαρίων ανά ουγκιά. Θα βγάλω μια περιουσία. Αυτό είναι ένα ακόμη παράδειγμα της βασικής μου αρχής να επωφελείσαι ενώ κάνεις το καλό".
"Όμως", είπα, "αυτές οι περικοπές μπορεί να βυθίσουν την οικονομία σε μεγαλύτερη ύφεση. Αυτό δεν μοιάζει και τόσο φιλάνθρωπο".
Ο Eb. Scrooge σκέφτηκε για λίγο. Μετά χαμογέλασε. "Σε καμία περίπτωση. Η οικονομία σίγουρα θα ανακάμψει μακροπρόθεσμα. Εν τω μεταξύ, ο κόσμος θα αποκτήσει τις αξίες της σκληρής δουλειάς και της σύνεσης στον νέο αγώνα εύρεσης εργασίας. Αυτό είναι πολύ σωστό. Το βασικό μέλημα διατήρησης των τραπεζών έχει επιτευχθεί. Τώρα θα πρέπει να επιτρέψουμε στην επιχειρηματική δραστηριότητα στη Βρετανία να βρει πεδίο δράσης".
"Σε γενικές γραμμές τότε", ρώτησα, "προβλέπετε τον παγκόσμιο θρίαμβο των Scroogenomics;".
"Όχι ακριβώς", απάντησε. "Στις πρώην αποικίες δεν καταλαβαίνουν ακόμη τη σημασία των βικτοριανών οικονομικών. Καταλαβαίνουν όμως την ανάγκη για αυτοσυντήρηση και για ιδιωτική φιλανθρωπία.
Εν τω μεταξύ, στην Ευρώπη η θέληση για υιοθέτηση βικτοριανής δημοσιονομικής πολιτικής είναι πολύ ισχυρή. Όμως, δεν καταλαβαίνουν πλήρως τη σημασία της αυτοσυντήρησης και της ιδιωτικής φιλανθρωπίας. Η νεοσύστατη κυβέρνηση συνασπισμού στη Βρετανία, με χαρά βλέπω, καταλαβαίνει τα πάντα σωστά".
Έφυγα από αυτήν τη συνάντηση χαρούμενος με την ευχή του Scrooge για "Καλά Χριστούγεννα" ακόμη να ηχεί στα αφτιά μου. Ήξερα πως αυτή η ειλικρινής συνέντευξη με αυτόν τον μεγάλο άνδρα του επιχειρείν -η πρώτη του από το 1843- θα ήταν εντυπωσιακή. Πώς είναι δυνατόν, αναρωτήθηκα, να τον καταλάβει τόσο λάθος ο Ντίκενς;
Και τότε συνειδητοποίησα: Ο Scrooge χρησιμοποίησε τον Ντίκενς με ευφυΐα, ώστε να δημιουργήσει την εντύπωση που ήθελε. Δεν τον ενδιέφερε πλέον.
Εν κατακλείδι, πόσα χρόνια συναισθηματικής εξαπάτησης μπορεί να αντέξει κανείς;
