Η EKPHΞH στα Exchanged Traded Funds (ETFs) άλλαξε εντελώς τον επενδυτικό χάρτη, θέτοντας εν αμφιβόλω την κυριαρχία των κλασικών αμοιβαίων κεφαλαίων και επιτρέποντας στους επενδυτές, θεσμικούς και ιδιώτες, να τοποθετηθούν «εικονικά» σε κάθε μεγάλη αγορά, σε κάθε μορφή επένδυσης, αλλά και σε ορισμένες μικρότερες αγορές.
Ουσιαστικά πρόκειται για παθητικά αμοιβαία κεφάλαια τα οποία διαπραγματεύονται ακριβώς όπως και οι μετοχές, ενώ μπορούν να αγοραστούν ή να πωληθούν οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης των αγορών στις οποίες είναι εισηγμένα. Eχουν στην κατοχή τους κεφάλαια-ρεκόρ ύψους 940 δισ. δολαρίων (αφορά αποκλειστικά την αγορά των ΗΠΑ) έως την 31η Οκτωβρίου του 2010, ενώ στα τέλη του 2009 τα αντίστοιχα κεφάλαια έφθαναν στα 794 δισ. δολάρια και αναμένεται ότι έως τα τέλη του τρέχοντος έτους θα διαμορφωθούν στο επίπεδο του ενός τρισ. δολαρίων.
Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου 2010 οι εισροές κεφαλαίων έφθασαν στα 89 δισ. δολάρια, καθώς οι επενδυτές «έριξαν» χρήματα σε ETFs που τοποθετούνται σε μετοχές ανεπτυγμένων αγορών, σε ομόλογα και σε πολύτιμα μέταλλα. Τα ETFs κερδίζουν μερίδιο στις αγορές «κλέβοντας» το αντίστοιχο που διατηρούν τα αμοιβαία κεφάλαια, τα οποία (με εξαίρεση τα money-market funds) έχουν υπό διαχείριση κεφάλαια που φθάνουν τα οκτώ τρισ. δολάρια.
Στα πλεονεκτήματα των ETFs περιλαμβάνονται οι χαμηλές προμήθειες (σε σχέση με τις αντίστοιχες των αμοιβαίων κεφαλαίων), η διαφάνεια στις τοποθετήσεις που πραγματοποιούν και η θετική επίπτωση στη φορολογική κατάσταση των επενδυτών, καθώς προσφέρουν μεν καλές αποδόσεις άλλα όχι με τέτοιο τρόπο ώστε το εισόδημα των επενδυτών από τις τοποθετήσεις τους να «φουσκώνει» υπερβολικά.
Αυτά τα κεφάλαια έχουν έκθεση σε συγκεκριμένους δείκτες, όπως για παράδειγμα ο Standard & Poor'Αs 500 ή ο Russell 2000, αλλά και σε επενδύσεις όπως ο χρυσός, το φυσικό αέριο, τα «junk» ομόλογα και τα αμερικανικά κρατικά ομόλογα που έχουν προστασία από τις αυξομειώσεις του πληθωρισμού.
«Πολλοί επενδυτές κατανοούν τα πλεονεκτήματα της διαφοροποίησης του χαρτοφυλακίου τους. Τα ETFs προσφέρουν υψηλή διαφοροποίηση χαρτοφυλακίου με χαμηλό κόστος», τονίζει ο κ. Gus Sauter, επικεφαλής επενδύσεων στην εταιρία Vanguard. Είναι απόλυτα κατανοητό ότι οι επενδυτές επιθυμούν να έχουν ένα διευρυμένο χαρτοφυλάκιο, καθώς οι τοποθετήσεις μόνο σε αμερικανικές μετοχές δεν αποδίδουν καλά την τελευταία 10ετία, με τον S&P 500 να είναι πρακτικά αμετάβλητος σε αυτό το διάστημα. Καθώς η δυναμική τής παγκόσμιας οικονομίας απομακρύνεται από τις ανεπτυγμένες αγορές και εστιάζεται στις αναδυόμενες, αυξάνει η διάθεση των επενδυτών να «εκτεθούν» στις αγορές Κίνας, Ινδίας και Βραζιλίας.
Οι δραστήριοι (active) traders έχουν έντονη δραστηριότητα στα ETFs. Αρκετοί οι οποίοι αρέσκονται στο επονομαζόμενο day trading (δηλαδή στην αγοραπωλησία μετοχών ή άλλων μορφών επενδύσεων σε ημερήσια βάση) επιλέγουν ως καλύτερη λύση τα ETFs. Μεταξύ των πλέον αγαπημένων τους επιλογών είναι τα Direxion Daily Financial Bull 3x Shares και Direxion Daily Financial Bears 3x Shares.
Ο κλάδος των ETFs χαρακτηρίζεται από συγκεντρωτισμό. Τα 10 μεγαλύτερα εξ αυτών (υπάρχουν περίπου 1.000 παγκοσμίως) αντιστοιχούν στο 40% του κλάδου και έχουν τρεις εκδότες: iShares (η οποία ανήκει στην BlackRock), State Street Advisors και Vanguard, οι οποίοι διαχειρίζονται το 82% των κεφαλαίων. Οι ημερήσιες διαπραγματεύσεις (trading) σε ETFs αγγίζουν τα 62 δισ. δολάρια και αντιστοιχούν στο 25% του όγκου συναλλαγών στα αμερικανικά χρηματιστήρια.
Τρόποι επένδυσης
Τα ETFs είναι μία δύναμη δημοκρατίας στις αγορές. Με ένα «κλικ» με το ποντίκι του ηλεκτρονικού υπολογιστή ο ιδιώτης επενδυτής μπορεί να τοποθετηθεί «εικονικά» σε μετοχές ανά την υφήλιο και σε εμπορεύματα που μέχρι στιγμής ήταν δύσκολο να αγοραστούν και προορίζονταν μόνο για τους θεσμικούς επενδυτές.
Προσπαθήστε να αγοράσετε 100.000 ουγκιές αργύρου και κατόπιν να βρείτε ένα μέρος για να τοποθετήσετε με ασφάλεια αυτή την ποσότητα. Πολύ δύσκολο, όντως. Oμως είναι απόλυτα εύκολο να αγοράσετε 100 μετοχές του ETFs iShares Silver Trust (με κάθε μία εξ αυτών να αντιστοιχεί σε 1.000 ουγκιές αργύρου). Πρόκειται για ένα ETF που έχει προσελκύσει κεφάλαια 60 δισ. δολαρίων από τη δημιουργία του το 2006 έως και σήμερα.
Το μεγαλύτερο ETF που τοποθετείται σε εμπορεύματα είναι το SPDR Gold Trust (GLD), το οποίο διαθέτει αποθέματα χρυσού αξίας 60 δισ. δολαρίων. Το γεγονός ότι είναι τόσο δημοφιλές μεταξύ των επενδυτών έχει συμβάλει στην αύξηση της τιμής του χρυσού κατά 25% φέτος.
Κάθε μετοχή του GLD –αυτή τη στιγμή η αξία της φθάνει στα 134 δολάρια– αντιστοιχεί με το 1/10 της ουγκιάς χρυσού, ενώ από αυτό το ποσό αφαιρείται προμήθεια 0,40% ετησίως. Με τόσο χαμηλή προμήθεια είναι απόλυτα κατανοητή η αγάπη των επενδυτών προς το συγκεκριμένο ETF εάν συνυπολογιστεί η τρελή κούρσα του χρυσού από το 2008 έως και σήμερα.
Πάντως υπάρχουν και αυτοί που υποστηρίζουν ότι οι υψηλές εισροές κεφαλαίων στα ETFs μπορεί να δημιουργήσουν «φούσκα» σε ορισμένες αγορές εμπορευμάτων, όπως για παράδειγμα αυτή του αργύρου, ο οποίος έχει ενισχυθεί (στην αμερικανική αγορά) κατά 20% στο εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2010.
Οι επενδυτές έχουν επικεντρωθεί σε τοποθετήσεις σε εμπορεύματα και άλλες πρώτες ύλες προκειμένου να επωφεληθούν από την αυξανόμενη ζήτησή τους στις αναδυόμενες αγορές. Παράλληλα φοβούνται ότι η πρόσφατη απόφαση της Fed να «ρίξει» 600 δισ. δολάρια –ουσιαστικά να τυπώσει νέο χρήμα– για την αγορά αμερικανικών κρατικών ομολόγων θα αποσταθεροποιήσει ακόμη περισσότερο το δολάριο και θα προκαλέσει πληθωριστικές πιέσεις.
Αρκετοί όμως από τους επενδυτές απευθείας στις αγορές εμπορευμάτων υποστηρίζουν ότι τα ETFs έχουν αποδυναμώσει τις αγορές, έχουν χαλάσει τις ισορροπίες τους. Για παράδειγμα –τονίζουν– η ζήτηση χρυσού στην κοσμηματοποιία έχει υποχωρήσει καθώς η τιμή του μετάλλου συνεχώς αυξάνει.
Oμως οι υποστηρικτές τους επιμένουν για τα οφέλη τους. «Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να δημιουργήσεις ένα διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο. Κάθε μορφή επένδυσης είναι ανοικτή και μάλιστα με εξαιρετικά χαμηλό κόστος», υπογραμμίζει ο κ. Charles Schwab, ιδρυτής και πρόεδρος της ομώνυμης εταιρίας (Charles Schwab).
Η εταιρία έχει στηρίξει τα ETFs, με τους πελάτες της να έχουν τοποθετήσει σε αυτά 100 δισ. δολάρια. Η ετήσια προμήθεια που χρεώνει για τοποθετήσεις σε ETFs είναι 0,75% επί των κερδών για χαρτοφυλάκια αξίας 500.000 δολαρίων και σταδιακά χαμηλότερο όσο αυξάνει η αξία του χαρτοφυλακίου.
Τα πλεονεκτήματα
Η βασική διαφορά μεταξύ των ETFs και των αμοιβαίων κεφαλαίων είναι ότι τα αμοιβαία κεφάλαια μπορούν να διαπραγματευτούν μόνο μία φορά σε μία ημέρα συναλλαγών. Αντίθετα τα ETFs –όπως και οι μετοχές– ανά πάσα στιγμή, από την έναρξη έως τη λήξη μιας συνεδρίασης. Τα περισσότερα αμοιβαία κεφάλαια έχουν ενεργή διαχείριση, ενώ τα ETFs παθητική. Οι διαχειριστές των αμοιβαίων κεφαλαίων είναι απρόθυμοι να αποκαλύψουν τις ακριβείς τοποθετήσεις τους, κυρίως για λόγους ανταγωνισμού. Αντίθετα τα ETFs είναι απολύτως «διάφανα», αποκαλύπτοντας τα πάντα.
Το πλέον δραστήριο ETF είναι το SPDR S&P 500, το οποίο κλείνει 18 χρόνια λειτουργίας τον Ιανουάριο του 2011. Εξίσου δραστήρια είναι τα iShares Russell 2000 (το οποίο επενδύει στον δημοφιλή δείκτη μικρής κεφαλαιοποίησης των ΗΠΑ), PowerShares QQQ Trust, το οποίο τοποθετείται στον Nasdaq, και το iShares MSCI Emerging Markets, το οποίο τοποθετείται στις αναδυόμενες αγορές.
Τα ETFs χρησιμοποιούνται και από τα hedge funds προκειμένου να στοιχηματίσουν υπέρ ή κατά συγκεκριμένων κλάδων στις αγορές. Θεωρείται ότι έχουν μεγάλο μερίδιο σε ETFs όπως τα SPDR S&P Retail και SPDR KBW Regional Banking.
Υπάρχουν ETFs τα οποία τοποθετούνται στις αγορές ομολόγων, όπως είναι τα iShares Barclays TIPS Bond Fund (τοποθετείται σε αμερικανικά κρατικά ομόλογα τα οποία έχουν προστασία από τις αυξομειώσεις του πληθωρισμού) και iShares iBoxx Investment-Grade Corporate Bonds, που τοποθετείται σε εταιρικά ομόλογα.
Τα ETFs iShares είναι ιδιαίτερα επιτυχημένα, αντιστοιχώντας σε περιθώριο λειτουργικού κέρδους 40% για την BlackRock, η οποία τα εξαγόρασε το 2009 από την Barclays έναντι 14 δισ. δολαρίων, καθώς η βρετανική τράπεζα προχωρούσε σε πωλήσεις μονάδων προκειμένου να «μαζέψει» τον ισολογισμό της μετά το ισχυρό πλήγμα από την κρίση.
Τα Vanguard Emerging Markets και iShares MSCI Emerging Markets βρίσκονται σε… πόλεμο, προκειμένου να συγκεντρώσουν την προτίμηση των επενδυτών, καθώς τοποθετούνται σε μετοχές των αναδυόμενων αγορών. Το ETF του iShares είναι μεγαλύτερο διαθέτοντας κεφάλαια 48 δισ. δολαρίων, ενώ το αντίστοιχο της Vanguard έχει 40 δισ. δολάρια, κερδίζοντας συνεχώς έδαφος καθώς έχει χαμηλότερη προμήθεια (φθάνει στο 0,27%, ενώ του iShares είναι στο 0,72%). Το ETFs είχε άνοδο 14% έως την 31η Οκτωβρίου, δηλαδή την ίδια με τον δείκτη MSCI Emerging Markets, ενώ το iShares 11,4%.
Μεταξύ των πιο δημοφιλών ETFs είναι αυτά που προσφέρουν μέρισμα. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα SPDR S&P Dividend ETF, iShares DJ Selected Dividend Index Fund.
Ταυτόχρονα είναι πολύ εύκολο να τοποθετηθεί κάποιος στα ομόλογα χρησιμοποιώντας τα εξής ETFs: SPDR Barclays Capital High-Yield Bond (με yield 8,5%) και iShares S&P National AMT-Fee Muni (με yield 3,5%).
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι επενδυτές μπορούν να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τα ETFs μέσω αρκετών ιστοσελίδων. Αναφέρουμε ορισμένες: cefconnect.com, xtf.com, etfdb.com, etftrends.com καθώς και Morningstar, Yahoo! και MarketWatch.
Ανεξάρτητα από τον τρόπο με τον οποίο κάποιος επενδυτής θα επιλέξει να ενημερωθεί για τα ETFs θα ήταν καλό να το πράξει, καθώς «ήρθαν για να μείνουν» και μάλιστα έχουν όλα τα εχέγγυα να γίνουν όλο και πιο σημαντικά.
