Ο αναδυόμενος κόσμος «καταπίνει» τα μέτρα στήριξης στη Δύση
Bloomberg
Η παγκόσμια οικονομία μοιάζει με το τηγανητό παγωτό: αν δεν δράσεις άμεσα, επέρχεται χάος. Αμερικανοί οικονομολόγοι, μεταξύ των οποίων τιμηθέντες με Νομπέλ, προβλέπουν αποπληθωρισμό ιαπωνικού τύπου για ΗΠΑ και Ευρώπη. Καλούν τη Fed να ακολουθήσει άλλον ένα γύρο ποσοτικής χαλάρωσης για να ανακόψει την έλευση μιας Εποχής Παγετώνων για τη Δύση.
Στην άλλη άκρη του κόσμου, οι τιμές εκτινάσσονται. Συνολικά, οι αναδυόμενες αγορές έχουν σήμερα πληθωρισμό πάνω από 5%. Η Ινδία 13%, η Κίνα 3%. Μεγάλο μέρος της ευθύνης φέρει η αγορά ακινήτων: διαμερίσματα εκατομμυρίων δολαρίων στο Μουμπάι με πανοραμική θέα στις παραγκουπόλεις. Οι τιμές στο Χονγκ Κονγκ έχουν ανακτήσει τα επίπεδα-ρεκόρ του 1997. Υψηλόμισθοι τραπεζίτες που πληρώνουν φόρο εισοδήματος 15% στο Χονγκ Κονγκ αγοράζουν ακίνητα στο Πεκίνο ή στη Σαγκάη. Η Μόσχα βρίσκεται πάντα κοντά στην κορυφή της λίστας των ακριβότερων πόλεων του κόσμου.
Οι αναδυόμενες αγορές «φλέγονται». Οι προφήτες του αποπληθωρισμού στη Δύση θα διαψευσθούν. Η ανατολική φωτιά θα λιώσει τον δυτικό πάγο, το 2012 θα γίνει το έτος της τήξης. Καύσιμη ύλη θα είναι τα προγράμματα στήριξης της οικονομίας, όπως εκείνο του Αμερικανού προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα. Η στήριξη θεωρείται πανάκεια για την ύφεση. Στη σημερινή παγκόσμια οικονομία, όμως, δεν είναι αποτελεσματική. Το εμπόριο και οι άμεσες ξένες επενδύσεις ευθύνονται για το ήμισυ του παγκόσμιου ΑΕΠ. Κινητήριοι μοχλοί αμφοτέρων είναι οι πολυεθνικοί οργανισμοί. Αναζητούν σε όλο τον κόσμο τα φθηνότερα κέντρα παραγωγής και αποστέλλουν αγαθά όπου υπάρχει ζήτηση. Προσφορά και ζήτηση δεν βρίσκονται στον ίδιο τόπο. Ετσι, όταν μια κυβέρνηση υιοθετεί μέτρα στήριξης, η αρχική αύξηση της ζήτησης δεν τονώνει απαραιτήτως την τοπική παραγωγή. Και αν οι πολυεθνικές αποφασίσουν να επενδύσουν αλλού, δεν θα αυξηθούν οι θέσεις εργασίας για να συντηρήσουν την αύξηση της ζήτησης, πέραν του χρονικού ορίου ύπαρξης των μέτρων στήριξης.
Ιδανικά, πριν φθάσει ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ και την Ευρώπη, το κόστος στις αναδυόμενες οικονομίες θα έχει αυξηθεί αρκετά, ώστε οι πολυεθνικές να αρχίσουν και πάλι να επενδύουν και να προσλαμβάνουν στη Δύση. Ομως, αυτό είναι αβέβαιο. Ο μέσος μισθός στις ανεπτυγμένες οικονομίες είναι δεκαπλάσιος από εκείνον στις αναδυόμενες. Και στις τελευταίες, υπάρχουν πέντε άνθρωποι για κάθε έναν στις πρώτες. Πιθανότερο σενάριο είναι να διακόψει η Δύση τα προγράμματα στήριξης όταν φθάσει σ’ αυτήν ο πληθωρισμός από τον αναδυόμενο κόσμο, κυρίως μέσω της ανατίμησης των πρώτων υλών.
Στο σενάριο αυτό, οι τιμές των εισαγόμενων καταναλωτικών αγαθών θα αυξηθούν με την άνοδο του εργατικού κόστους στις αναδυόμενες οικονομίες. Αντίστοιχα, ο εργαζόμενος κόσμος στη Δύση θα απαιτήσει μισθολογικές αυξήσεις για να αντισταθμίσει τον τρέχοντα και τον μελλοντικό πληθωρισμό. Το 2012, η Fed θα εξαντλήσει τις δικαιολογίες μη αύξησης των επιτοκίων. Και καθώς η πλεονάζουσα ρευστότητα στην παγκόσμια οικονομία θα έχει ώς τότε λάβει γιγάντιες διαστάσεις, η αύξηση του πληθωρισμού προφανώς θα πυροδοτήσει παγκόσμια κρίση, όσο θα σκάνε οι φούσκες του ενεργητικού.
Θα είναι ο φόρος που θα πληρώσει η Δύση για να επωφεληθούν οι αναδυόμενες οικονομίες που παράγουν πρώτες ύλες. Αυτή είναι η ειρωνεία: η στήριξη της Δύσης θα βλάψει πρώτιστα την ίδια. Αυτή, όμως, είναι και η μαγεία της παγκοσμιοποίησης.
