Το να βλέπουμε τη Γουόλ Στριτ να γυρίζει την πλάτη στα χρήματα είναι τόσο τρομακτικό όσο ένα πτερύγιο καρχαρία που εξαφανίζεται από τα μάτια μας. Πού πήγε;
MICHAEL LEWIS / BLOOMBERG
Στην πορεία για την ψηφοφορία του νομοσχεδίου μεταρρύθμισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, οι μεγάλες τράπεζες της Γουόλ Στριτ κατέπνιξαν απόπειρα του γερουσιαστή Καρλ Λέβιν να περάσει με τροπολογία μια απλή απαγόρευση σε κάθε μορφής συναλλαγή των τραπεζών με ίδια κεφάλαια, για λογαριασμό τους (proprietary trading). Εμαθα ότι η τροπολογία ήταν μια από τις υψηλότερες προτεραιότητες της Γουόλ Στριτ, η οποία σκόρπιζε χρήματα εδώ κι εκεί για να ασκήσει όσο μεγαλύτερες πιέσεις μπορούσε. Πέτυχε: η τροπολογία του κ. Λέβιν δεν έφθασε ποτέ στη Γερουσία. Η τελική εκδοχή του νομοσχεδίου απαγορεύει το proprietary trading, επιτρέπει όμως στις μεγάλες εταιρείες της Γουόλ Στριτ να επενδύουν ως και το 3% των κεφαλαίων τους στα δικά τους hedge funds. Πώς ακριβώς θα εφαρμοσθούν οι νέοι κανόνες εναπόκειται στις ρυθμιστικές αρχές εντός της Fed, όμως εύκολα κατανοούμε πώς ένα hedge fund με αποκλειστικό ιδιοκτήτη την τράπεζα μπορεί να γίνει όμιλος proprietary trading, με διαφορετικό όνομα.
Το «παραθυράκι» του 3% ισοδυναμεί με πρόσκληση προς τις μεγάλες τράπεζες να συνεχίσουν να κάνουν τουλάχιστον μέρος όσων έκαναν - εξ ου και ο κ. Λέβιν ένιωσε υποχρεωμένος να το αφαιρέσει, και οι τράπεζες να το διατηρήσουν. Ωστόσο, τις τελευταίες εβδομάδες, διέρρευσε πως οι Morgan Stanley, J.P. Morgan και Goldman Sachs προτίθενται να κλείσουν τις μονάδες proprietary trading ή να πωλήσουν τα συμφέροντά τους στα hedge funds που ελέγχουν. Προφανώς, κάτι δεν πηγαίνει καλά με αυτή την εικόνα. Εχοντας διατηρήσει το «παραθυράκι», οι τράπεζες φαίνονται τώρα να εγκαταλείπουν κάθε προσπάθεια να το εκμεταλλευθούν (σε αντίθεση με την Credit Suisse, που μόλις αγόρασε μερίδιο σε hedge fund).
Το να βλέπουμε τη Γουόλ Στριτ να γυρίζει την πλάτη στα χρήματα είναι τόσο τρομακτικό όσο ένα πτερύγιο καρχαρία που εξαφανίζεται από τα μάτια μας. Πού πήγε; Καμιά εταιρεία δεν πρόσφερε καλή εξήγηση για τη νέα, φαινομενικά βελτιωμένη συμπεριφορά της. Ας δώσουμε εμείς μερικές:
1. Εχοντας όχι μόνο διατηρήσει, αλλά και ενισχύσει τη θέση τους στην καρδιά του καπιταλισμού, οι μεγάλες εταιρείες της Γουόλ Στριτ αποφάσισαν πως ήλθε καιρός να επιστρέψουν στην εξυπηρέτηση, και όχι την εκμετάλλευση των πελατών. Η εμπιστοσύνη των τελευταίων θα αντισταθμίσει ό,τι χάσουν από το proprietary trading.
Μόνο που δεν το πιστεύω. Πιθανότερο ότι... 2. Οι μεγάλες εταιρείες της Γουόλ Στριτ κοίταξαν το proprietary trading και είδαν μια ετοιμοθάνατη δραστηριότητα. Κατ’ αρχάς, το δυναμικό των μονάδων αυτών, υποκείμενο σε κλητεύσεις και επίσημες έρευνες, προτιμά τη μυστικότητα των hedge funds. Ωστόσο, η «μεγάλη έξοδος» των ταλέντων είναι μόνο ένα μέρος του προβλήματος. Σε όλο τον κόσμο εξαπλώνεται μια αποστροφή για την ανάληψη μεγάλου ρίσκου. Στο βάθος αυτής της νέας τάσης βρίσκεται, όμως, ένα ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα: η έλλειψη κορόιδων.
Το proprietary trading δεν είναι πολλά υποσχόμενο όπως παλιά. Και βρίσκεται πολύ περισσότερο στο στόχαστρο ανεπιθύμητης προσοχής. Εκτός αν... 3. Οι Goldman Sachs, Morgan Stanley και J.P. Morgan εν τέλει δεν εγκαταλείπουν το proprietary trading. Απλώς του δίνουν άλλο όνομα. Μεταφέρουν, δηλαδή, τη δραστηριότητά τους σε θυρίδες συναλλαγών που επικοινωνούν απευθείας με τους πελάτες (εξ ου και τόσο λίγοι proprietary traders φεύγουν από τις τάξεις τους).
Η απάντηση ίσως δεν είναι καμιά από τις προηγούμενες, ίσως ούτε ένα μείγμα από αυτές. Το συγκλονιστικό είναι, όμως, πόσο ελάχιστη δυνατότητα έχει ο έξω κόσμος να κατανοήσει τι συμβαίνει μέσα στα μέρη αυτά -ακόμα και αφού μάθαμε πως ό,τι δεν ξέρουμε γι’ αυτά μπορεί να μας σκοτώσει. Η είδηση για τον θάνατο ενός proprietary trader της Γουόλ Στριτ αντιμετωπίσθηκε με ελάχιστη αναστάτωση. Και αναρωτιέμαι: τέτοια είναι η νέα χρηματοοικονομική τάξη μας; Μεγάλες αποφάσεις, στις οποίες έχει μεγάλα συμφέροντα το κοινό, που λαμβάνονται εκτός κοινής θέας και χωρίς δημόσια συζήτηση; Αν είναι έτσι, δεν πρόκειται για το μέλλον, αλλά για το παρελθόν που επαναλαμβάνεται.
