Του Paul Betts - senior correspondent των "Financial Times"
Aν πιστέψουμε τον Mario Draghi, φαβορί για τη διαδοχή του Jean-Claude Trichet στη διοίκηση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τον επόμενο χρόνο, τα προβλήματα του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου δεν έχουν, σε καμία περίπτωση, τελειώσει.
Σε πρόσφατη ομιλία του σε συνέδριο στην πατρίδα του την Ιταλία, ξέφυγε από το προκαθορισμένο κείμενο και προέτρεψε τις ιταλικές τράπεζες να σπεύσουν να αυξήσουν τα επίπεδα των κεφαλαίων τους -κάλλιο γρηγορότερα παρά αργότερα.
Αν ο κ. Draghi πιστεύει ότι οι ιταλικές τράπεζες -που γενικώς πέρασαν καλά την κρίση- χρειάζονται τόνωση, ποιος ξέρει πόσο από τον ύπνο του κλέβουν οι ανησυχίες για άλλες χώρες, των οποίων σύντομα θα έχει την ευθύνη.
Η Ελλάδα, για παράδειγμα.
Αν και οι τράπεζες της χώρας δεν θεωρήθηκαν υπεύθυνες για την οικονομική αιματοχυσία της, η κρίση τις έχει καταστήσει εξαρτημένες από την καθημερινή χρηματοδότηση της ΕΚΤ. Από κάποιες άλλες απόψεις, όμως, ο κ. Draghi ίσως κοιτάζει με θαυμασμό τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν την κρίση.
Όπως, ας πούμε, η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, ο μεγαλύτερος οίκος της χώρας.
Απτόητη από την απογοήτευση που χαρακτηρίζει οτιδήποτε άλλο ελληνικό, η Εθνική συγκέντρωσε περίπου 3 δισ. ευρώ τους τελευταίους 18 μήνες, για να αυξήσει τον συντελεστή κεφαλαιακής επάρκειας core tier-one πάνω από το 13%. Στη συνέχεια, ανακοίνωσε ότι θα πραγματοποιήσει εισαγωγή της τουρκικής θυγατρικής της Finansbank για να αντλήσει κεφάλαια.
Διαλύοντας και την τελευταία αμφιβολία για την ισχύ της, πριν από 10 ημέρες παρουσίασε μια "φιλική" πρόταση εξαγοράς στην Alpha Bank, την τρίτη μεγαλύτερη ελληνική τράπεζα, σε μια συμφωνία που καλωσορίστηκε ως το ξεκίνημα του, καθυστερημένου, συγκεντρωτισμού του ελληνικού τραπεζικού τομέα.
Μέχρι εδώ καλά. Όμως, οι προσεκτικές κινήσεις της Εθνικής συνάντησαν την άρνηση του Δ.Σ. της Alpha. Θα μπορούσε να είναι το είδος της "σεμνοτυφίας" που χαρακτήριζε τον κλάδο στις παλιές, καλές ημέρες πριν από την κρίση, στις συζητήσεις για εξαγορές και συγχωνεύσεις. Αν είναι έτσι, το συμβούλιο της Alpha δεν έχει πάρει χαμπάρι ότι ο κόσμος έχει αλλάξει στην Ελλάδα και παραέξω.
Έχοντας αρχικά γκρινιάξει για την τιμή που υπονοεί η ολοκληρωτική προσφορά της Εθνικής, με premium 24% σε σχέση με τον μέσο όρο τιμής πέρυσι, η Alpha τώρα διαμαρτύρεται ότι το deal θα αποτελούσε de facto εθνικοποίηση με δεδομένο το 17% που έχουν στην Εθνική ποικίλα ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία. Η Alpha ανησυχεί επίσης για τους κινδύνους έκθεσης των μετόχων της στο, σημαντικά μεγαλύτερο, χαρτοφυλάκιο κρατικών ομολόγων της Εθνικής.
Η Alpha πραγματικά δεν πρέπει να φοβάται τον κίνδυνο του κρατικού ελέγχου. Το αντίθετο μάλιστα, δεδομένου ότι με τη συμφωνία θα γίνει μεγάλη διασπορά στο μερίδιο των ασφαλιστικών ταμείων. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι ο ενοποιημένος όμιλος εμφανίζεται ως "καλό σύνολο" τόσο για την Ελλάδα όσο και διεθνώς και τα πλεονεκτήματα στις δαπάνες και στα έσοδα θα ειναι αρκετά σημαντικά.
Πλεονεκτήματα που μπορούν να επιτευχθούν χωρίς ιδιαίτερες θυσίες στην ίδια την Ελλάδα, κάτι πολύ σημαντικό με την εργασιακή αναταραχή που επικρατεί. Με εκτιμώμενο συντελεστή επάρκειας core tier 1 στο 10,7% η NBG-Alpha θα γινόταν επίσης ζηλευτή για τους ευρωπαίους ανταγωνιστές της. Θα ήταν ο μεγαλύτερος οικονομικός όμιλος στη νοτιοανατολική Ευρώπη με ενεργητικό 200 δισ. ευρώ.
Όσο για το επιχείρημα της "κρατικοποίησης", τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και άλλες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις μάλλον θα πρέπει να αισθάνονται ότι είναι άδικο, αν αναλογιστεί κάποιος πού θα βρισκόταν ο τραπεζικός τομέας σήμερα χωρίς την κρατική στήριξη.
Τα γεγονότα των τελευταίων εβδομάδων στις ανατολικές ακτές της Μεσογείου ίσως αποτελούν μακρινή ανησυχία για το Δ.Σ. της Alpha. Η ελληνική κυβέρνηση, όμως, υποθέτουμε ότι θεωρεί την κρίση στη βόρειο Αφρική και στη Μέση Ανατολή ως το είδος του γεγονότος που θα μπορούσε εύκολα να μεταβληθεί σε ευρύτερο συστημικό "σοκ".
Αν καθόταν ήδη ο κ. Draghi στην έδρα της ΕΚΤ, ίσως έμπαινε στον πειρασμό να παρεκκλίνει ακόμη παραπάνω και να παροτρύνει τα Δ.Σ. των ελληνικών τραπεζών να κοιτάξουν παραπέρα από τα στενά συμφέροντα των εξαγορών και συγχωνεύσεων και να κάνουν το θαρραλέο βήμα που απαιτούν οι καιροί.
Αν και κανένας δεν λέει ότι το Δ.Σ. της Alpha θα πρέπει απλώς να υποχωρήσει και να πει "ναι", είναι ξεκάθαρο ότι χρειάζεται να ξανασκεφτεί τη σχεδόν αυτόματη απόρριψη της πρότασης της Εθνικής υπό αυτές τις περιστάσεις. Έχουν ακόμη λίγο χρόνο μπροστά τους, αν και η Εθνική δύσκολα θα περιμένει για πολύ.
