Πρωτίστως τους Ευθύμιο Μπουλούτα και Ανδρέα Βγενόπουλο καίει
η έκθεση
του εσωτερικού ελέγχου της Λαϊκής Τράπεζας σε σχέση με την αγορά
Ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (ΟΕΔ).
Η έκθεση που παραδόθηκε στις 22 Μαΐου 2012 στον τότε πρόεδρο
του διοικητικού συμβουλίου (δ.σ.) του Ομίλου της Λαϊκής Τράπεζας Μιχάλη Σαρρή
και διενεργήθηκε μετά από αίτημα της Κεντρικής Τράπεζας, κατονομάζει τους
κύριους υπεύθυνους της ζημιάς ύψους 2,5 δις ευρώ.
Σε σχέση με τον κ. Μπουλούτα, ο εσωτερικός ελεγκτής του
Ομίλου Κώστας Κωνσταντίνου χαρακτηρίζει τον χειρισμό του «καταστροφικό».
Αναφέρει ότι έδωσε
ο ίδιος προσωπικά εντολές για αγορά των ΟΕΔ, δεν ενημέρωσε το
δ.σ. για το γραπτό καμπανάκι κινδύνου της Κεντρικής Τράπεζας της
Κύπρου και επέμεινε
να μην πωληθούν τα ομόλογα για μείωση των ζημιών της τράπεζας.
Ανάλογες ευθύνες καταλογίζει και στον Ανδρέα
Βγενόπουλο ο οποίος επηρέασε, αναφέρει, άμεσα ή έμμεσα όλες τις αποφάσεις και δεν
ενημέρωνε αποτελεσματικά το δ.σ.
Ως υπεύθυνους ο εσωτερικός ελεγκτής του Ομίλου κατονομάζει και τους κ. Sami David και Δημήτρη Σπανοδήμο ενώ μερική και εξ’ ορισμού μόνο ευθύνη καταλογίζει στον D. Playbell ο οποίος είχε παραγκωνισθεί από τους προαναφερθέντες ανώτερούς του.
Και συλλογική ευθύνη
Ο Κώστας Κωνσταντίνου, στο εισαγωγικό σημείωμά του συνοψίζει
τον καταλογισμό ευθυνών. Κατά την άποψή του, «πολλοί παράγοντες συνέβαλαν στο πρόβλημα.»
Δεν είναι μόνο, αναφέρει, η διάθεση ανάληψης κινδύνου (high risk appetite).
«Είναι ευθύνη δική μου να μιλήσω καθαρά για τα βασικά μου συμπεράσματα. Αυτά
συνοψίζονται ως ακολούθως:
- Συλλογική ευθύνη αναλογεί στο δ.σ., την Επιτροπή
Διαχείρισης Κινδύνου του Ομίλου, στην Επιτροπή Ελέγχου (Audit Committee)
του Ομίλου, την ALCO (Asset
and Liabilities Committee), την Ανώτατη Εκτελεστική Επιτροπή του Ομίλου
(GEXCO) και την Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνων Αγοράς του
Ομίλου για τουλάχιστον αποτυχία να επιβάλουν ρευστοποίηση των Ομολόγων του
Ελληνικού Δημοσίου (ΟΕΔ) έγκαιρα, ώστε οι ζημιές να ήταν σε ανεχτά επίπεδα».
Ο κ. Κωνσταντίνου όμως προχωρεί αποδίδοντας ευθύνες και
σε συγκεκριμένα άτομα ως εξής
(παραθέτουμε αυτούσια μεταφρασμένα και σε εισαγωγικά τα σχόλια του κ.
Κωνσταντίνου):
- Ευθύμιος Μπουλούτας, Διευθύνων Σύμβουλος
«Ο ψηλότερος βαθμός ευθύνης ανήκει στον τότε διευθύνοντα
σύμβουλο Ευθύμιο Μπουλούτα όχι μόνο λόγω της θέσης του αλλά και λόγω της άμεσης
εμπλοκής του κατά την αγορά των ομολόγων. Εντοπίστηκαν απευθείας προσωπικές
οδηγίες στο προσωπικό του Τμήματος Ταμειακών Αποθεμάτων
(Treasury) τον Απρίλιο και το Μάιο του 2009 για αγορά ομολόγων και απευθείας
διαπραγμάτευση με την Goldman Sachs για την αγορά ομολόγου αξίας ενός δις ευρώ.
Ο επακόλουθος χειρισμός του για το θέμα ήταν καταστροφικός:
Επίμονα αρνήθηκε την ιδέα
μείωσης των ζημιών μας όταν αυτό ήταν πραγματικά δυνατό. Υποστήριξε μέχρι τέλους ότι η Τράπεζα θα αποφύγει μεγάλο
μέρος των ζημιών λόγω της βραχυπρόθεσμης φύσης των αγορών.»
Σχετικά με την επιστολή που απέστειλε στη Λαϊκή Τράπεζα η
Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου με ημερομηνία 1η Μαρτίου 2010 και την απάντηση της
Λαϊκής Τράπεζας ημερομηνίας 23 Μαρτίου 2010 (η οποία απάντηση, σύμφωνα με την έκθεση, γράφτηκε από τον επικεφαλή
του Treasury και τον επικεφαλής διαχείρισης
κινδύνων και
εγκρίθηκε από τον κ. Μπουλούτα), ο κ. Κωνσταντίνου ξεκαθαρίζει
ότι «απέτυχε
να ενημερώσει το Διοικητικό Συμβούλιο σχετικά.»
Εντούτοις, αναφέρει ο κ. Κωνσταντίνου «δεν πιστεύω ότι το
έκανε αυτό σκόπιμα σε αυτή την περίπτωση αφού αυτή ήταν και η συνήθης πρακτική
του ιδίου σε ότι αφορούσε το διοικητικό συμβούλιο. Δηλαδή, συνήθιζε να μην ενημερώνει καθόλου
το διοικητικό συμβούλιο για ανάλογα θέματα που σχετίζονταν με
την εποπτική αρχή».
Από την άλλη, σημειώνει ο εσωτερικός ελεγκτής, «το διοικητικό
συμβούλιο και η Επιτροπή Ελέγχου του Ομίλου γνώριζαν για τις
αγορές ομολόγων και τις σχετικές ζημιές αφού είχαν γίνει λεπτομερείς παρουσιάσεις από
τους εξωτερικούς ελεγκτές κατά τη διάρκεια των συζητήσεων για την έγκριση των
αποτελεσμάτων του 2009. Το θέμα των ΟΕΔ συζητήθηκε επίσης κατά τη διάρκεια δύο μεταγενέστερων
συναντήσεων της Επιτροπής Ελέγχου του Ομίλου.»
- Ανδρέας Βγενόπουλος, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος και
μεταγενέστερα Πρόεδρος
«Ο Ανδρέας Βγενόπουλος επηρέασε όλες τις αποφάσεις, ή τη μη λήψη αποφάσεων,
είτε άμεσα (μίλησε με την
Treasurer Κύπρου και της ζήτησε να
επισπεύσει τις αγορές χαρτοφυλακίου με ψηλή διαβάθμιση) ή έμμεσα με το να μην καθοδηγεί και συντονίζει αποτελεσματικά τις
συζητήσεις του διοικητικού συμβουλίου.»
Για την ακρίβεια, αναφέρει ο εσωτερικός ελεγκτής, «είχαμε ευκαιρία να
ρευστοποιήσουμε το μεγαλύτερο μέρος των ΟΕΔ είτε στο τέλος του 2009 (όταν οι
αγορές είχαν ανακάμψει) είτε στις αρχές του 2012, ειδικά κατά τη διάρκεια των συζητήσεων του
διοικητικού συμβουλίου για την έγκριση των αποτελεσμάτων του
2009 (στις οικονομικές καταστάσεις του 2009 γνωστοποιήσαμε τα ποσά των
ΟΕΔ που κρατούσαμε και ως εκ τούτου όλοι ήταν γνώστες του
συνολικού πορτοφολίου τη δεδομένη στιγμή).»
- Sami David, Treasurer Ομίλου
«Ο Sami David φέρει ευθύνη καθώς δεν έλαβε ποτέ απόφαση για εισήγηση
ενώπιον οποιοδήποτε οργάνου λήψης αποφάσεων με στόχο τη μείωση
των ζημιών. Πρέπει να λεχθεί όμως ότι σύμφωνα με τον ίδιο, δεν ανάμενε την
τελική έκβαση της υπόθεσης και είναι γι’ αυτό το λόγο που και ο ίδιος προσωπικά
έχασε 200.000 ευρώ από την αγορά ΟΕΔ.»
- Δημήτρης Σπανοδήμος, Επικεφαλής Διαχείρισης Κινδύνων
«Από το διορισμό του τον Ιούνιο του 2009, ο Δημήτρης
Σπανοδήμος φέρει
ευθύνη καθώς υποτιμούσε διαρκώς τον κίνδυνο και ουδέποτε έκανε την οποιαδήποτε
εισήγηση για μείωση των ζημιών μέσω της ρευστοποίησης μέρους των
ομολόγων ώστε να διατηρήσει τις πιθανότητες για μακροπρόθεσμη ανάκαμψη (όλα τα
τμήματα διαχείρισης ταμειακών διαθεσίμων ενεργούν με την κουλτούρα
“stop-loss”). Εάν έκανε μια ισχυρή εισήγηση για μερική πώληση μέρους των
ομολόγων, ακόμη και όταν πήραμε την επιστολή της Κεντρικής Τράπεζας, σήμερα τα
πράγματα θα ήταν εντελώς διαφορετικά. Αντί αυτού, υποβάθμισε τους σχετικούς
κινδύνους βασισμένος στις εκτιμήσεις του που σχετίζονταν με το
πρώτο Μνημόνιο δηλαδή ότι μετά την είσπραξη των 130 δις ευρώ η Ελλάδα θα
τιμήσει τις υποχρεώσεις της.»
- D. Playbell, Διευθυντής Διαχείρισης Κινδύνου Κύπρου
«Φέρει μερική ευθύνη. Ο ρόλος του σκόπιμα υποβαθμίστηκε από τους
ανώτερούς του, τους Σπανοδήμο και Μπουλούτα και τα παράπονά
του στη διεύθυνση ότι τον άφηνα στο σκοτάδι, αγνοήθηκαν.»
- Ε. Αρβανίτης – Διευθυντής Διαχείρισης Κινδύνου Marfin
Egnatia και Υπεύθυνος Διαχείρισης Κινδύνων Αγοράς του Ομίλου
«Καμία συγκεκριμένη ευθύνη διότι για το θέμα των ΟΕΔ
αναφέρετο στην Επιτροπή Διαχείρισης Κινδύνου της Marfin Egnatia μέσω του
ανώτερού του Δ. Σπανοδήμου, παρά το γεγονός ότι δεν έκανε καμία πρόταση
για πώληση.»
Η έκθεση
Η έκθεση εσωτερικού ελέγχου απευθύνθηκε στον πρόεδρο του δ.σ. της Λαϊκής
Τράπεζας, την Επιτροπή Ελέγχου
τους Ομίλου, τον
διευθύνοντα σύμβουλο του Ομίλου και τον αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο
Κύπρου.
Αιτία και αφορμή
για τη διενέργεια του ελέγχου και συνομολόγηση της έκθεσης ήταν συγκεκριμένο
ερώτημα από την Κεντρική Τράπεζα της Κύπρου που εκφράστηκε με επιστολή
προς την τράπεζα ημερομηνίας 29 Φεβρουαρίου 2012. Στην επιστολή της η ΚΤΚ, όπως
συνάγεται από την έκθεση εσωτερικού ελέγχου, ζητούσε πληροφορίες σε σχέση την
αγορά των Ελληνικών Ομολόγων (ΕΟ) και συγκεκριμένα:
- κατά πόσον οι εγκρίσεις που δίνονταν ήταν εντός των
επιτρεπτών ορίων και
- κατά πόσον ο πιστωτικός κίνδυνος και ο κίνδυνος
συγκέντρωσης λαμβάνονταν υπόψη κατά τη διαδικασία έγκρισης.
Η έρευνα του εσωτερικού ελέγχου επικεντρώθηκε στην Marfin
Popular Bank και τη Marfin Egnatia Bank. Ο έλεγχος δεν επεκτάθηκε σε συναλλαγές
επί προσωπικής βάσης ή άλλων σχετικών θεμάτων. Όπως εξηγείται στην έκθεση, ο έλεγχος ήταν
περιορισμένος λόγω του ότι δεν υπήρχε διαθέσιμη πληροφόρηση από άτομα κλειδιά
που είχαν ήδη αποχωρήσει από την τράπεζα, μετά την αλλαγή της
διεύθυνσης.
Πηγή
