Ελληνική Οικονομία:
Η αύξηση του ΑΕΠ επιβραδύνθηκε στο 2,9% το 2008 (2,4% στο 4ο 3μηνο.’08) με μεγάλη πτώση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου (-11,5%) και ιδιαίτερα των επενδύσεων σε οικοδομές (-29,1%). Παρόλα αυτά, η ανάπτυξη στην Ελλάδα ήταν και πάλι 2,2 π.μ. υψηλότερη από την ανάπτυξη της Ζώνης του Ευρώ. Αύξηση της ανεργίας τον Δεκ.’08 στο 8,9%, όπως και τον Δεκ.’07 με μικρή αύξηση της απασχόλησης σε ετήσια βάση. Γενικότερα, η επιβράδυνση της ανάπτυξης και η επιδεινούμενη ανταγωνιστικότητα της οικονομίας μας συμβάλλουν στην αύξηση της ανεργίας που αναμένεται τώρα να διαμορφωθεί στο 8,8% το 2009 και στο 9,4% το 2010, από 7,8% το 2008. Συνεχίζεται η εντυπωσιακή ανάπτυξη του τομέα των υπηρεσιών που αποτελούν τώρα το 77% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της οικονομίας, με τη βιομηχανία στο 13,6%, τις κατασκευές στο 6,1% και τη γεωργία-κτηνοτροφία στο 3,3%.
Παγκόσμια Οικονομία:
Συνεχίζεται η διατήρηση του βελτιωμένου επενδυτικού κλίματος, και η άνοδος των διεθνών χρηματιστηριακών δεικτών στις περισσότερες χώρες. Η ανάκαμψη των αγορών ενισχύθηκε κατ’ αρχήν από τα αποτελέσματα που προέκυψαν από τη σύσκεψη των Υπουργών Οικονομικών του Ομίλου G20 στο Λονδίνο όπου ανακοίνωσαν την απόφασή τους: α) Να προωθήσουν τα μέτρα που απαιτούνται για την ενίσχυση της ζήτησης και της απασχόλησης για επίτευξη της ανάκαμψης των οικονομιών, καταπολεμώντας κάθε είδος προστατευτισμού. β) Να δώσουν προτεραιότητα στην εξομάλυνση της λειτουργίας του χρηματοοικονομικού συστήματος σε όλες τις χώρες, με την ταχύτερη δυνατή εκκαθάριση των τραπεζών από τα επισφαλή, μη ρευστοποιήσιμα, στοιχεία του ενεργητικού τους. γ) Να εξασφαλίσουν την κάλυψη των χρηματοδοτικών αναγκών των αναπτυσσόμενων οικονομιών με σημαντική ενίσχυση των διαθεσίμων κεφαλαίων του ΔΝΤ και άλλων διεθνών οργανισμών χρηματοδότησης. Επιπλέον, το κλίμα αισιοδοξίας και ειδικότερα η εκτίμηση ότι τα χειρότερα από την κρίση έχουν παρέλθει, ενισχύονται:
(1) Από το ότι πολλές μεγάλες τράπεζες, όπως η Citigroup, η Bank of America, η JPMorgan Chase και η Barclay’s, ανακοίνωσαν ικανοποιητικά κέρδη στο 1ο 2μηνο του 2009.
(2) Από τη βελτίωση του κλίματος στην αγορά επιχειρηματικών ομολόγων, με τις Ευρωπαϊκές επιχειρήσεις να έχουν εκδώσει έως τα μέσα Μαρτίου 2009 ομολογιακά δάνεια αξίας € 100 δις, έναντι εκδόσεων € 105 δις ολόκληρο το 2008. Ασφαλώς, το κόστος του χρήματος στην αγορά αυτή είναι ακόμη σχετικά υψηλό και προτιμώνται οι επιχειρήσεις υψηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης.
(3) Στην κατάσταση βαθειάς ύφεσης που διαμορφώνεται στην παγκόσμια οικονομία, όπου το ΔΝΤ προβλέπει τώρα πτώση του παγκόσμιου ΑΕΠ κατά -0,6% το 2009 (ΗΠΑ: -2,6%, Ζώνη του Ευρώ: -3,2%, Ιαπωνία: -5,0%), ανακοινώνονται επίσης και ορισμένες μακροοικονομικές εξελίξεις που είναι μάλλον ενθαρρυντικές.
Οι κυριότερες από αυτές τις εξελίξεις είναι οι ακόλουθες:
α) Η μικρή και σταδιακή σταθεροποίηση ή/και ανάκαμψη της καταναλωτικής δαπάνης στις ΗΠΑ και την ΖτΕ (Ζώνη του Ευρώ). Ειδικότερα σημειώνεται η άνοδος των λιανικών πωλήσεων στο 2μηνο Ιαν.΄09-Φεβρ.΄09 και στις δύο οικονομίες, έναντι της μεγάλης πτώσης τον Δεκ.΄08. Η εξέλιξη αυτή σηματοδοτεί περιορισμένη ή και μηδενική μείωση της κατανάλωσης στο 1ο 3μηνο.΄09, κυρίως στις ΗΠΑ. Ωστόσο, κύριοι παράγοντες αναστολής της οικονομικής ανάκαμψης παραμένουν οι δυσμενείς εξελίξεις στην αγορά εργασίας και η συνεχιζόμενη ύφεση της βιομηχανικής παραγωγής και των κεφαλαιακών επενδύσεων.
β) Η ξαφνική αύξηση του αριθμού των κατοικιών που εισήλθαν στο στάδιο της κατασκευής αλλά και των αδειών οικοδομών τον Φεβρ.’09. Είναι, όμως, μόνο μια θετική εξέλιξη στην αγορά ακινήτων που θα πρέπει να επιβεβαιωθεί με άλλα στοιχεία.
γ) Η μεγάλη μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών των ΗΠΑ.
δ) Η μεγάλη αύξηση των επενδύσεων στην Κίνα (ιδιαίτερα σε υποδομές), σε συνδυασμό με την μεγάλη αύξηση της πιστωτικής επέκτασης των τραπεζών στη χώρα αυτή στο 1ο 2μηνο 2009, καθώς επίσης και τη σημαντική μείωση του πλεονάσματος του εμπορικού ισοζυγίου της Κίνας τον Φεβρ.’09 και τη μείωση των συναλλαγματικών της διαθεσίμων.
ε) Η αύξηση των τιμών του πετρελαίου και άλλων πρώτων υλών, αν και αυτό είναι το αποτέλεσμα και όχι ένδειξη των προοπτικών για ανάκαμψη και μάλιστα μπορεί να βλάψει την ανάκαμψη.
στ) Η πτώση του δολαρίου σηματοδοτεί μεγαλύτερη διάθεση για ανάληψη κινδύνου.
ζ) Η ανακοίνωση από την ΤτΙαπωνίας νέου προγράμματος ενίσχυσης των τραπεζών με κεφάλαια μειωμένης εξασφάλισης, που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως ίδια κεφάλαια, ύψους ¥ 1,8 τρις. Η ενίσχυση των τραπεζών θα διευκολύνει την αύξηση της πιστωτικής επέκτασης.
Αντίθετα με τα ανωτέρω, ως αρνητική εξέλιξη για την ανάκαμψη θα πρέπει να θεωρηθεί η απόφαση της Κεντρικής Τράπεζας της Ελβετίας να πραγματοποιήσει παρεμβάσεις με στόχο την υποτίμηση του νομίσματός της και την αύξηση των ανταγωνιστικών της πλεονεκτημάτων, ιδιαίτερα έναντι του Ευρώ. Ήδη, η απόφαση αυτή έχει οδηγήσει στη σημαντική ανατίμηση του Ευρώ έναντι των περισσότερων νομισμάτων, πράγμα που αποτελεί πρόσθετο εμπόδιο στην ανάκαμψη των οικονομιών της Ζώνης του Ευρώ.
Λευτέρης Ρ
